Direct naar oefening 0: Niets dan cirkels. Direct naar oefening 1: Enkel golven

Wat is een mandala?

Een mandala is simpel gezegd een tekening binnen een cirkel.
De cirkel/mandala heeft in veel culturen een speciale symbolische betekenis. Het kan bijvoorbeeld symbool staan voor de oorsprong van het leven (een cel of zaadje), onszelf, de vier windstreken, het allesomvattende universum of de vereniging van tegenpolen.
Vanwege die symbolische betekenis wordt de mandala vaak gebruikt als hulpmiddel bij het mediteren.
Ook het maken van een mandala wordt in veel culturen als een vorm van mediteren gezien.  

Het meditatieve aspect

​De cirkelrand biedt een kader waarbinnen veilig geëxperimenteerd kan worden en geoefend met de zeven houdingsaspecten van de mindfulness: loslaten, niet-streven, niet-oordelen, acceptatie, geduld, vertrouwen, en een open houding.
De cirkel als volmaakt ronde vorm bevordert het gevoel van eenheid en heelheid.
De herhalende ritmische beweging van het kleuren geeft rust en heeft een kalmerend effect op de emotionele hersendelen.​
Dynamische  mandala's die vrij vanuit de beweging ontstaan bevorderen lichaamsbewustzijn en helpen om op een veilige manier het komen en gaan van emoties te ervaren. 
Symbolische en intuïtieve mandala's waarbij gebruik wordt gemaakt van voorstellingen, vormen, kleuren en motieven met een symbolische betekenis activeren het associatieve en intuïtieve denken. Zij bevorderen daardoor een dieper inzicht in zichzelf.
Geometrische en geconstrueerde mandala 's vragen een meer rationele denkwijze, een planmatige aanpak en veel concentratie. Dat bevordert een evenwichtige heldere geest.

Gevoel voor de cirkel ontwikkelen

OEFENING 0: Niets dan cirkels
Voorbereiding:

• Leg papier, potloden en puntenslijper klaar. Hier vind je meer informatie over geschikt tekenmateriaal.
• Zoek een aantal ronde voorwerpen van verschillende grootte (zoals ontbijtbord, schotel, glas, dop) die je kunt omtrekken.
• Neem een half uur de tijd. Zorg dat je niet gestoord wordt.

Werkwijze:

• Neem een kleurpotlood in een niet te donkere maar ook niet te lichte kleur.
• Trek het grootste voorwerp om. Ga er een paar keer langs. 
• Leg het voorwerp opzij en ga nog eens over de cirkel heen in één doorgaande beweging, rond en rond en nog eens rond.
• Varieer in tempo, richting (links- of rechtsom) en druk van het potlood op het papier.
• Soepel bewegen is belangrijker dan exact de lijn volgen.
• Blijf hiermee doorgaan tot je de rand breed genoeg vindt.
• Voel ondertussen of de beweging uit je schouder, arm, pols of vingers komt. 
• Bepaal het midden van je mandala. Cirkel rond het middelpunt. Maak het centrum van je mandala zo groot of klein als prettig voelt.
• Voel het verschil in beweging in je arm, pols, hand en vingers met de grote cirkel. 
• Vul de ruimte tussen het centrum en de rand van je mandala op met cirkels in verschillende kleuren, die je maakt met de andere ronde voorwerpen.
• Vul de cirkels helemaal op. Maak de cirkels naar het midden toe steeds lichter. Of juist donkerder. 
• Je kunt de mandala uitwerken door hem verder in te kleuren en de cirkels nog eens te omtrekken met een donkere kleur en er accenten in te zetten. ​

Oeps.... een foutje

Mindful omgaan met 'foutjes' tijdens het tekenen en construeren van mandala's:

• Observeer je eigen reactie op je 'fout'. Welke gedachten, emoties en impulsen worden er door opgeroepen?
• Gebruik niet meteen je gum om de 'fout' weg te poetsen. Een mandala groeit onder je handen. Dat groeiproces gaat net als in de natuur met imperfecties gepaard. Een perfecte mandala is niet per definitie beter of mooier en kan zelfs saai en levenloos overkomen.
• Kijk of je er iets anders van kan maken of de 'fout' kunt inpassen in je ontwerp door hem bewust in elk segment te herhalen. Dit kan verrassende nieuwe lijnen, vormen en ideeën op leveren.
• Leg 'mislukte' mandala's een tijdje opzij. Kijk er later, met een frisse blik, nog eens naar. Misschien valt het bij nader inzien mee, zie je opeens hoe je hem toch af kunt maken of ontdek je iets dat als uitgangspunt kan dienen voor een nieuw mandala.  

Aan de slag

OEFENING 1: Enkel golven
Voorbereiding:

• Neem ongeveer een half uur de tijd, zorg dat je niet gestoord wordt.
• Lees de tips voor een mindfulle houding tijdens het tekenen nog eens door
• Leg papier en kleurpotloden klaar. 
• Kies een kleur die je op dit moment aanspreekt. Kies een kleur die er goed bij past en kies een kleur die er mee contrasteert.

Werkwijze:

• Maak een cirkel met een passer, rond voorwerp of uit de losse hand.
• Zet met de eerste kleur een stip in het midden. Als je geen passer hebt gebruikt doe je dat bij benadering. Dat maakt voor deze oefening niet uit.
• Maak vanuit de stip een golvende lijn naar de rand van de cirkel. Ga weer terug over de lijn naar de stip. Herhaal dit een paar keer. 
• Maak zo, met de zelfde kleur, nog een aantal golflijnen naar de rand van de cirkel.
• Vul de ruimte tussen de golven op met nog meer golflijnen in de andere kleuren.
• Varieer in grootte en dikte van de golven en in druk en tempo waarmee je de golflijnen maakt. 
• Varieer ook in golflijnen waar je wel heen en terug gaat over de zelfde lijn en lijnen waarbij je alleen een paar keer over de lijn gaat van het midden naar de rand. 
• Observeer tijdens het tekenen en variëren wat je ervaart. Welke kleur, lijn, druk of tempo voelt prettig? En welke niet? Kun je verband leggen tussen wat je ervaart en wat op het papier ontstaat?
• Werk de mandala eventueel verder uit door hem in te kleuren met een vierde kleur, de rand en het midden extra aan te zetten en/of er een extra rand of kader om heen te zetten. ​

Inspiratiebronnen

​Inspiratie voor een mandala kan je overal vandaan halen.
Uit de wereld om je heen: in architectuur, interieur, mode, natuur of het heelal kun je veel cirkelvormen vinden die je als basis voor een mandala kunt gebruiken.
Uit de wereld in jezelf: gevoelens, dromen, beelden die op komen tijdens een geleide imaginatie of persoonlijke of meer algemene levensthema's kunnen goed in een mandala verwerkt worden.

OEFENING 2: Je ogen openen

• ​Neem tijdens een wandeling eens een foto van elke cirkelvorm die je tegenkomt. Het hoeven geen perfecte foto's te zijn. En de cirkels hoeven niet perfect rond te zijn.
• Maak nog geen selectie in welke cirkelvormen je wel of niet aanspreken om een mandala van te maken. Het gaat bij deze oefening om het open van je ogen: Hoe meer cirkelvormen je fotografeert hoe meer je er gaat zien.
• Leg een reservoir aan van deze beelden. Het vormt een bron waar je uit kunt putten voor inspiratie. Soms blijkt dan dat juist de minder interessante of mislukte foto's toch heel bruikbaar kunnen zijn als basis of ontwerp voor een mandala.

naar mandala-meditaties

naar meer mandala's

dynamische vrije mandala

dynamische golf mandala

 

​Tip
Heb je veel last van spanning in je armen en/of schouders, maak dan eerst een dynamische mandala of krastekening.​

dynamisch en symbolisch

symbolisch

​Tip
Haal een paar keer bewust adem voor je begint. Doe dit ook tussendoor, bijvoorbeeld bij aanvang van elke nieuwe golf, kleur of patroon, of als je een potlood moet slijpen.​

 

geconstrueerde golf mandala

geometrische

​​​Tip
Oefen met het maken van zowel dynamische, symbolische  als geconstrueerde mandala's. Daardoor doe je niet automatisch alleen dat wat vertrouwd en veilig voelt.​

geconstrueerd en geometrisch